Op zoek naar iets specifieks?
Snel naar:
De huid is het grootste orgaan van het menselijk lichaam en heeft een aantal belangrijke functies. Het is onder andere verantwoordelijk voor het regelen van de lichaamstemperatuur, maar ook biedt de huid bescherming tegen invloeden van buitenaf, zoals warmte, licht of infecties. De huid speelt ook een grote rol bij het doorgeven van sensorische informatie (voelen) en het opslaan van water, vet en vitamine D.
Wanneer de huid gedeeltelijk of volledig beschadigd raakt door hitte, chemische stoffen, kou of elektriciteit, wordt er gesproken over een brandwond. Brandwonden kunnen ervoor zorgen dat de huid belangrijke functies niet meer kan uitvoeren. Daarom is het belangrijk om brandwonden zowel te voorkomen als goed te behandelen.
Jaarlijks krijgen helaas veel mensen te maken met brandwonden. In Nederland lopen ieder jaar gemiddeld 900 personen ernstige brandwonden op. Zij worden dan opgenomen in één van de drie Nederlandse brandwondencentra in Beverwijk, Rotterdam of Groningen. Bovendien worden jaarlijks rond de 9.000 personen op de Spoedeisende Eerste Hulp behandeld na het oplopen van brandwonden. Ruim 92.000 personen worden door de huisarts gezien voor brandwonden.
Om te kunnen begrijpen welke type brandwonden er zijn en waarom een passende behandeling nodig is, is het belangrijk om te weten hoe de huid is opgebouwd en wat de functies zijn. De huid bestaat uit meerdere lagen die verschillende soorten cellen bevatten. Daarbij heeft iedere laag andere functies.
Dit is de buitenste en enige zichtbare laag van de huid. De epidermis bestaat uit meerdere lagen en is een waterbestendige barrière voor invloeden van buitenaf. Ook zorgt deze laag voor de kleur van je huid.
Deze laag ligt direct onder de epidermis en bevat bindweefsel, zenuwuiteinden, haarzakjes en zweetklieren. Deze laag is grotendeels verantwoordelijk voor de elasticiteit en stevigheid van de huid.
Dit is de diepste laag van de huid en bestaat uit bind- en vetweefsel. Deze laag vormt de grens tussen de huid en de onderliggende spieren en pezen. In deze laag zitten ook zenuwen en bloedvaten. Deze zenuwen en bloedvaten zijn groter dan die in de lederhuid.
Het soort brandwond hangt af van welke huidlagen beschadigd zijn geraakt door de verbranding. Deze wonddiepte hangt af van verschillende factoren zoals de temperatuur, chemische stof, de inwerktijd, de oorzaak van de verbranding, de dikte van de huid en de locatie van de brandwond.
Bij een verbranding (eerstegraads verbranding of epidermale verbranding) gaat de huid niet stuk. We noemen het daarom ook geen brandwond, maar een verbranding. Toch kan deze verbranding heel pijnlijk zijn. Je herkent een verbranding aan een rode of roze verkleurde huid die soms droog en een beetje gezwollen is. De verbranding gaat na een aantal dagen vanzelf over. Dit soort verbrandingen kunnen bijvoorbeeld optreden als je te lang onbeschermd in de zon hebt gezeten.
Een verbranding is te herkennen aan de volgende kenmerken:
We spreken van een oppervlakkige brandwond als de huid gedeeltelijk zijn functie verliest. Zowel de epidermis (opperhuid) als een deel van de dermis (lederhuid) zijn dan beschadigd.
Bij een oppervlakkige brandwond, ook wel bekend als een oppervlakkige dermale of oppervlakkige tweedegraads brandwond, zijn de opperhuid en een klein deel van de lederhuid beschadigd. De lederhuid, de laag van de huid waarin nieuwe huidcellen worden aangemaakt, is dan nog deels intact. Dit type brandwonden is te herkennen aan een rode, natte en pijnlijke huid. Ook kunnen er blaren ontstaan. In deze blaren kan bloedplasma zitten – dit is een reactie van het lichaam om warmte kwijt te raken. Wanneer oppervlakkige brandwonden zijn genezen, kunnen er littekens achterblijven.
Kenmerken oppervlakkige brandwond:
Bij diepe brandwonden, ook wel diep dermale of diepe tweedegraads brandwond genoemd, is er duidelijk sprake van een wond. De lederhuid is beschadigd en daarom kunnen er minder makkelijk nieuwe huidcellen worden aangemaakt. Daarom genezen deze wonden trager dan oppervlakkige brandwonden. De huid is roodachtig/wit, nat en zeer pijnlijk. Er kunnen open en/of dichte blaren zichtbaar aanwezig zijn.
Kenmerken diepe brandwond:
Wanneer de huid tot in het onderliggende vetweefsel is beschadigd, wordt er gesproken over een zeer diepe brandwond. Dit wordt ook wel een subdermale of derdegraads brandwond genoemd. Hierbij zijn de opperhuid en lederhuid helemaal beschadigd. De zenuwen en haarzakjes in de huidlagen zijn dan ook beschadigd.
Bij dit type brandwonden is de huid wit, beige/bruin of zwart, droog en leerachtig. Deze wonden zijn niet pijnlijk omdat de zenuwen zijn aangetast en de pijnsignalen niet meer worden doorgegeven naar de hersenen. Zeer diepe brandwonden worden vaak omringd door diepe brandwonden die juist wel erg pijnlijk zijn.
Kenmerken zeer diepe brandwonden:
Het kan voorkomen dat ook de weefsels onder de huid ook zijn beschadigd. Denk hierbij aan de spieren, pezen en/of botten. Bij deze brandwonden is een operatie noodzakelijk. In de meeste gevallen wordt het dode weefsel verwijderd en wordt de wond bedekt met huid van een andere plaats van het lichaam.
Brandwonden kunnen verschillende oorzaken hebben. Niet alle oorzaken leiden tot dezelfde typen brandwonden. Brandwonden kunnen onder andere veroorzaakt worden door:
Een verbranding door een hete vloeistof, zoals thee, koffie of olie. Dit kan leiden tot blaren maar ook zeer pijnlijke wonden.
Blootstelling aan een vlam of direct vuur leidt meestal tot een (diepe) wond. Een voorbeeld hiervan is een ongeluk tijdens het barbecueën.
Het aanraken van een heet voorwerp kan een blaar of een zeer pijnlijke wond veroorzaken. Denk hierbij aan het aanraken van een kachel of hete pan.
Wanneer de huid in aanraking komt met elektriciteit kunnen er brandwonden ontstaan. Bijvoorbeeld door aanraking van een kapotte kabel of bliksem.
Een te lange en onbeschermde blootstelling aan straling kan leiden tot een ontstekingsreactie van de huid. Denk hierbij aan de zon of radiotherapie.
De inwerking van een chemische stof op de huid kan ook brandwonden (chemisch letsel) veroorzaken. Hierbij kan worden gedacht aan zoutzuur of gootsteenontstopper.
Wanneer de huid wordt blootgesteld aan extreem lage temperaturen, kan dit ook leiden tot wonden die erg lijken of brandwonden. Denk hierbij aan wonden die kunnen ontstaan bij het gebruik van lachgas.
Brandwonden zijn in de meeste gevallen het gevolg van een ongeluk. Het is dan niet de bedoeling om iemand schade toe te brengen. Soms worden brandwonden wel opzettelijk toegebracht. Dit kan bijvoorbeeld wanneer mensen zichzelf in brand steken of verwonden. Dit wordt zelfverbranding genoemd en is nooit zonder psychisch lijden. Denk hierbij aan een depressie of een psychose. Zelfverbrandingen zijn vaak zeer ernstig. Daarom worden deze mensen in een brandwondencentrum opgenomen.
De gevolgen van het oplopen van brandwonden zijn voor iedereen anders. Wanneer het gaat om verbrandingen en oppervlakkige brandwonden, is er meestal geen behandeling in het brandwondencentrum nodig. Het herstel is kort en heeft vaak geen gevolgen op de lange termijn.
Wanneer iemand ernstige verbrandingen oploopt, waardoor opname in een ziekenhuis of brandwondencentrum noodzakelijk is, zijn de gevolgen groter. Direct na het brandwondenongeluk kan er een shock optreden. Door extreem vochtverlies kan de patiënt na enkele uren last krijgen van onder andere een lage bloeddruk, een snelle hartslag en een verminderd bewustzijn. Het slachtoffer kan verward of suf reageren, maar kan ook prikkelbaar of zelfs agressief worden. Sommige mensen ervaren tintelingen in de vingers.
Na de behandeling van diep of zeer diepe brandwonden, kunnen blijvende littekens ontstaan. Nadat mensen met brandwonden uit het ziekenhuis worden ontslagen, begint daarom de volgende uitdaging: leven met littekens.
Littekens kunnen zowel psychologische, sociale als fysieke beperkingen met zich meebrengen. Zo kunnen mensen met littekens last hebben van bewegingsbeperkingen. De huid met littekens rekt namelijk niet mee waardoor soepel bewegen niet meer vanzelfsprekend is. Hersteloperaties blijven dan een onderdeel van het leven.
Brandwonden kunnen ook een grote impact hebben op de mentale gezondheid van de patiënt. Zo kunnen zij zich angstig en ellendig voelen door de pijn van de brandwonden. Zichtbare brandwonden kunnen leiden tot reacties van de omgeving. Ook dit kan effect hebben op het slachtoffer. Vaak hebben patiënten met ernstige brandwonden zware ongelukken meegemaakt die gepaard gaan met heftige gevoelens, zoals paniek, geschreeuw, hulpeloosheid en doodsangst. Dit heeft een grote invloed op het slachtoffer en kan gevolgen hebben voor de toekomst.
Volg ons op
© Brandwondenzorg Nederland 2023
Met deze cookies kunnen wij en derde partijen informatie over jou en jouw internetgedrag verzamelen, zowel binnen als buiten onze website. Op basis daarvan passen wij en derde partijen de website, onze communicatie en advertenties aan op jouw interesses en profiel. Meer informatie lees je in ons cookie statement.
Functionele cookies zijn essentieel voor het correct functioneren van onze website. Ze stellen ons in staat om basisfuncties zoals paginanavigatie en toegang tot beveiligde gebieden mogelijk te maken. Deze cookies verzamelen geen persoonlijke informatie en kunnen niet worden uitgeschakeld.
Analytische cookies helpen ons inzicht te krijgen in hoe bezoekers onze website gebruiken. We verzamelen geanonimiseerde gegevens over pagina-interacties en navigatie, waardoor we onze site voortdurend kunnen verbeteren.
Marketing cookies worden gebruikt om bezoekers te volgen wanneer ze verschillende websites bezoeken. Het doel is om relevante advertenties te vertonen aan de individuele gebruiker. Door deze cookies toe te staan, help je ons relevante inhoud en aanbiedingen aan je te vertonen.
Leden van de NVBZ melden zich via dit formulier aan voor de najaarsvergadering op 15 november in Beverwijk.
