Nadat je brandwonden oploopt, kunnen er littekens ontstaan. Op deze pagina vind je informatie over littekens van brandwonden en hoe deze littekens veranderen in de tijd. Onderaan kan je ook lezen over de invloed van brandwonden op je groei en ontwikkeling.
Littekens
Als je diepe brandwonden oploopt, ontstaan er na een tijd littekens. Het is soms moeilijk te accepteren dat deze nooit meer helemaal weg zullen gaan. Op deze pagina vind je meer informatie over littekens en hoe ze ontwikkelen, maar ook over je groei en ontwikkeling. Wil je eerst meer lezen over brandwonden zelf? Klik dan hier.
Ontwikkeling van brandwondenlittekens
De ontwikkeling van brandwondenlittekens bestaat uit twee verschillende fases. De eerste fase speelt zich af in het ziekenhuis, waar de brandwond aan de buitenkant moet dichtgaan. Wanneer de brandwonden aan de buitenkant voldoende zijn genezen, mag je naar huis. De tweede fase speelt zich thuis af. Daar moet de brandwond ook onder het oppervlak nog verder genezen.
Nadat een brandwond aan de buitenkant is genezen, gaat je lichaam onder de huid nog verder herstellen. Het lichaam gaat dan littekenweefsel maken. Dat doet je lichaam om je de huid weer sterk te maken. Hierdoor kan je huid tegen stoten en schaven. Hoe een litteken zich ontwikkelt is erg verschillend per persoon. Je weet daarom van tevoren nooit precies hoe een litteken eruit komt te zien.
Bij het genezen van de brandwond onder het oppervlak, zal het litteken van kleur en vorm veranderen. Hoe dat gaat, hangt af van hoe diep de brandwond is. Als de verbranding niet zo diep is, heeft de huid na de genezing alleen wat kleurverschil. Dat komt door het verlies van pigment in de beschadigde huid. Bij een niet zo diepe verbranding herstelt dit kleurverschil zich na een tijdje vanzelf. Bij diepere brandwonden blijven de littekens zichtbaar en zullen ze nooit helemaal verdwijnen. Bij de genezing van je huid kan het litteken donkerder worden en soms ook dik en hobbelig. Drie of vier maanden na het genezen van je huid is het litteken op zijn hoogtepunt van dikte en donkerheid. Daarna wordt de verkleuring en dikte van het litteken steeds wat minder. Na twee of drie jaar krijgt het litteken zijn uiteindelijke kleur en dikte. Het litteken zal vanaf dan niet meer zo veranderen.
Door open te zijn naar andere mensen over jouw littekens, zal je ook minder snel vervelende reacties krijgen. Probeer je littekens niet te verbergen, maar er ook trots op te zijn. De littekens laten namelijk ook zien dat je iets zwaars hebt doorstaan en erg sterk bent geweest. De littekens stralen dus ook iets heel krachtigs uit.
Te veel littekenvorming
Soms wordt er heel veel littekenweefsel gevormd, waardoor je een dik en hobbelig litteken krijgt. Dat heet een hypertrofisch litteken. Zo’n soort litteken kan geen kwaad, maar je kan er wel last van hebben omdat je het minder mooi vindt, bang bent voor de reactie van anderen of dat het litteken lastig is bij beweging. Wanneer zo’n litteken op een plek zit die je veel moet bewegen kan het er ook voor zorgen dat je minder goed kunt bewegen. Bijvoorbeeld als zo’n litteken op je elleboog, knie, oksel of in je hals zit.
Wat kan je doen om te zorgen dat er niet te veel littekenvorming ontstaat? Het is belangrijk om geduld te hebben en het herstel tijd te geven. Het litteken wordt vanzelf rustig en zal afnemen in roodheid en dikte. Daarnaast kan het dragen van drukkleding en ook huidtherapie helpen om het litteken te remmen of te verminderen.
Ben je benieuwd naar de verhalen van anderen met littekens? In deze video vertellen verschillende jongeren over hoe ze de periode na thuiskomst uit het ziekenhuis ervaren hebben en hoe hun littekens ontwikkeld zijn.
Wil je meer van een van deze jongeren zien? Hier kan je de gehele video’s van deze jongeren bekijken:
Sem, Laura, Plien.
Drukkleding
Klik hier om meer te lezen over drukkleding.
Bij sommige littekens kan drukkleding de verdere ontwikkeling van het litteken remmen en ervoor zorgen dat het litteken eerder rustig wordt. Als drukkleding bij jou kan helpen, dan zal je arts of ergotherapeut uit het brandwondencentrum dit aan jou vertellen. Drukkleding is namelijk lang niet voor iedereen nuttig.
Drukkleding kan ervoor zorgen dat de felle kleur van de huid minder wordt en dat een litteken vlakker wordt. Deze kleding is van elastisch materiaal en past goed om je lichaam. Bij littekens in je gezicht of hals kan ook een drukmasker helpen. Drukkleding kan pas gedragen worden wanneer je huid voldoende sterk is. Kwetsbare huid kan namelijk beschadigd worden door het aantrekken van drukkleding. Sommige kinderen en jongeren vinden drukkleding strak zitten, of ze vinden het ‘lelijk’. Toch is het belangrijk om de drukkleding wel te dragen, en kan het helpen tegen jeuk. Het zorgt ervoor dat het litteken uiteindelijk veel beter wordt.
Hoelang je drukkleding moet dragen verschilt per litteken. Bij sommige littekens kan dat een halfjaar zijn, maar het kan ook veel langer duren. De drukkleding moet bijna 24 uur per dag gedragen worden om het beste resultaat te krijgen. De drukkleding mag dan alleen uitgedaan worden tijdens het wassen, douchen en zwemmen.
Het kan ook zijn dat een litteken onvoldoende met je meegroeit. Hierdoor kan een litteken ineens problemen geven met bewegen, terwijl je eerder nooit klachten had van dat litteken. Ook dan kan drukkleding helpen.
Groei en ontwikkeling
Geen problemen met groeien
Onderzoekers hebben gekeken naar de groei van kinderen met brandwonden. Ze hebben gevonden dat kinderen met brandwonden eigenlijk nooit problemen krijgen met groeien, zowel in lengte als in gewicht. Alleen in het eerste jaar nadat je brandwonden hebt opgelopen kan het zijn dat je iets minder groeit. Maar na dit jaar herstelt zich dat vanzelf, waardoor je gewoon net zoveel groeit als andere kinderen. Het is wel belangrijk om voldoende te blijven bewegen, gezond te blijven eten en thuis niet meer te eten dan dat je voor de opname in het brandwondencentrum deed.
Extra operaties op latere leeftijd
Wanneer je groeit, groeien je littekens niet vanzelf mee. Littekens gaan daardoor trekken en jeuken, of ze doen pijn. Daarom zijn er soms op latere leeftijd een of meerdere extra operaties nodig. Dit heten reconstructieve operaties. Die zijn nodig wanneer je je niet zo goed meer kunt bewegen door de littekens. Bijvoorbeeld als het litteken op je elleboog zit en je daarom je arm niet zo goed meer kunt buigen of strekken. Dat is gelukkig maar bij een klein deel van de kinderen en jongeren het geval. Als je toch zo’n reconstructieve operatie nodig hebt, is het fijn om te weten dat je daarna waarschijnlijk beter kunt bewegen.
Puberteit
Klik hier om meer te lezen over puberteit.
Als je in de puberteit komt verandert je lichaam. Vaak heb je een groeispurt, en ook verandert je lichaam van meisje naar vrouw of van jongen naar man. Zo ontwikkel je als meisje borsten en ook je heupen zullen breder worden. Als je litteken op een van die plekken zit, kan het zijn dat je litteken niet goed meegroeit. Hierdoor kan de huid gaan trekken of jeuken. Als jongen zal er op een gegeven moment ook baardgroei ontstaan. Als je op deze plek een litteken hebt, zal er minder of zelfs geen baard groeien op de plek van het litteken. Heb je hier vragen over? Neem contact op met het brandwondencentrum waar je gelegen hebt. Dit kan ook als je opname al vele jaren geleden is geweest.